Cyhoeddwyd y nofel gan Mikhail Alexandrovich Bulgakov (1891 - 1940) The Master a Margarita gyntaf chwarter canrif ar ôl marwolaeth yr awdur, ym 1966. Enillodd y gwaith boblogrwydd aruthrol bron yn syth - ychydig yn ddiweddarach fe’i galwyd yn “Feibl y Chwedegau”. Darllenodd y merched ysgol stori gariad y Meistr a Margarita. Dilynodd pobl â meddylfryd athronyddol y trafodaethau rhwng Pontius Pilat a Yeshua. Roedd cefnogwyr llenyddiaeth ddifyr yn chwerthin am ben y Muscovites anlwcus, a ddifethwyd gan y mater tai, a roddwyd dro ar ôl tro yn y sefyllfa wirion gan Woland a'i osgordd.
Llyfr bythol yw'r Meistr a Margarita, er bod ysgolheigion llenyddol wedi clymu'r weithred â 1929. Yn union fel y gellir symud golygfeydd Moscow hanner canrif yn ôl neu ymlaen gyda mân newidiadau yn unig, felly gallai'r trafodaethau rhwng Pontius Pilat a Yeshua fod wedi digwydd hanner mileniwm yn gynharach neu'n hwyrach. Dyna pam mae'r nofel yn agos at bobl o bron bob oed a statws cymdeithasol.
Dioddefodd Bulgakov trwy ei nofel. Bu’n gweithio arno am fwy na 10 mlynedd, ac nid oedd ganddo amser, ar ôl cwblhau’r plot, i orffen y testun. Roedd yn rhaid i hyn gael ei wneud gan ei wraig Elena Sergeevna, a oedd yn fwy ffodus na'i gŵr - roedd hi'n byw i weld cyhoeddiad The Master a Margarita. Cyflawnodd E. S. Bulgakova ei haddewid i'w gŵr a chyhoeddodd nofel. Ond roedd y baich seicolegol yn rhy drwm hyd yn oed i fenyw mor barhaus - llai na 3 blynedd ar ôl i rifyn cyntaf y nofel, Elena Sergeevna, a wasanaethodd fel prototeip Margarita, farw o drawiad ar y galon.
1. Er i’r gwaith ar y nofel ddechrau ym 1928 neu 1929, am y tro cyntaf darllenodd Mikhail Bulgakov “The Master and Margarita” i’w ffrindiau yn y fersiwn sydd agosaf at y rhai a gyhoeddwyd ar Ebrill 27, Mai 2 a 14, 1939. Roedd 10 o bobl yn bresennol: gwraig yr ysgrifennwr Elena a’i mab Yevgeny, pennaeth adran lenyddol Theatr Gelf Moscow Pavel Markov a’i gyflogai Vitaly Vilenkin, yr artist Pyotr Williams gyda’i wraig, Olga Bokshanskaya (chwaer Elena Bulgakova) a’i gŵr, yr actor Yevgeny Kaluzhsky, yn ogystal â’r dramodydd Alexey Fai. a'i wraig. Mae'n nodweddiadol mai dim ond darlleniad y rhan olaf, a ddigwyddodd ganol mis Mai, oedd ar ôl yn eu hatgofion. Dywedodd y gynulleidfa yn unfrydol ei bod yn amhosibl peidio â chyfrif ar gyhoeddiad y nofel - mae'n beryglus hyd yn oed ei chyflwyno i sensoriaeth. Fodd bynnag, siaradodd y beirniad a’r cyhoeddwr adnabyddus N. Angarsky am yr un peth ym 1938, ar ôl clywed dim ond tair pennod o waith y dyfodol.
2. Sylwodd yr awdur Dmitry Bykov fod Moscow ym 1938-1939 wedi dod yn lleoliad tri gwaith llenyddol rhagorol ar unwaith. Ar ben hynny, ym mhob un o'r tri llyfr, nid tirwedd statig yn unig yw Moscow y mae'r weithred yn ehangu yn ei herbyn. Mae'r ddinas yn ymarferol yn dod yn gymeriad ychwanegol yn y llyfr. Ac ym mhob un o'r tri gwaith, mae cynrychiolwyr lluoedd arallfydol yn cyrraedd prifddinas yr Undeb Sofietaidd. Dyma Woland yn The Master a Margarita. Mikhail Bulgakov, y genie Hasan Abdurakhman ibn-Khatab yn stori Lazar Lagin “The Old Man Hottabych”, a’r angel Dymkov o waith coffa Leonid Leonov “Y Pyramid”. Cafodd y tri ymwelydd lwyddiant da ym musnes sioe'r cyfnod: perfformiodd Woland yn unigol, gweithiodd Hottabych a Dymkov yn y syrcas. Mae'n symbolaidd bod y diafol a'r angel wedi gadael Moscow, ond mae'r genie wedi gwreiddio yn y brifddinas Sofietaidd.
3. Mae beirniaid llenyddol yn cyfrif hyd at wyth rhifyn gwahanol o The Master a Margarita. Fe wnaethant newid yr enw, enwau'r cymeriadau, rhannau o'r plot, amser y weithred a hyd yn oed arddull y naratif - yn yr argraffiad cyntaf fe'i cynhelir yn y person cyntaf. Parhaodd y gwaith ar yr wythfed rhifyn bron hyd at farwolaeth yr ysgrifennwr ym 1940 - gwnaed y gwelliannau diwethaf gan Mikhail Bulgakov ar 13 Chwefror. Mae yna hefyd dri rhifyn o'r nofel orffenedig. Fe'u gwahaniaethir gan enwau eu crynhowyr benywaidd: “Golygwyd gan E. Bulgakova”, “Golygwyd gan Lydia Yanovskaya”, “Golygwyd gan Anna Sahakyants”. Bydd bwrdd golygyddol gwraig yr ysgrifennwr yn gallu ynysu ar wahân dim ond y rhai sydd â rhifynnau papur o'r 1960au yn eu dwylo; mae'n anodd iawn dod o hyd iddynt ar y Rhyngrwyd. Ydy, ac mae testun cyhoeddiad y cyfnodolyn yn anghyflawn - cyfaddefodd Elena Sergeevna iddi gytuno yn ystod y drafodaeth yn swyddfa olygyddol "Moscow" i unrhyw newidiadau, pe bai'r nofel yn unig yn mynd i'w hargraffu. Dywedodd Anna Sahakyants, a oedd yn paratoi rhifyn cyflawn cyntaf y nofel ym 1973, dro ar ôl tro fod Elena Sergeevna wedi gwneud llawer o’i golygiadau i’r testun, y bu’n rhaid i’r golygyddion eu glanhau (bu farw E. Bulgakova ym 1970). A gellir gwahaniaethu staff golygyddol Sahakyants ei hun a Lydia Yanovskaya gan ymadrodd cyntaf y nofel. Cafodd Sahakyants “ddau ddinesydd” ym mhyllau Patriarch, a chafodd Yanovskaya “ddau ddinesydd”.
4. Cyhoeddwyd y nofel “The Master and Margarita” gyntaf mewn dau rifyn o’r cylchgrawn llenyddol “Moscow”, ac nid oedd y rhifynnau hyn yn olynol. Cyhoeddwyd y rhan gyntaf yn Rhif 11 ar gyfer 1966, a’r ail - yn Rhif 1 ar gyfer 1967. Esboniwyd y bwlch yn syml - dosbarthwyd cylchgronau llenyddol yn yr Undeb Sofietaidd trwy danysgrifiad, ac fe’i cyhoeddwyd ym mis Rhagfyr. Roedd rhan gyntaf "The Master and Margarita", a gyhoeddwyd ym mis Tachwedd gyda chyhoeddiad yr ail ran ym mis Ionawr, yn hysbyseb wych, gan ddenu miloedd o danysgrifwyr newydd. Mae fersiwn yr awdur o'r nofel yn y cylchgrawn wedi cael ei olygu'n ddifrifol - mae tua 12% o'r testun wedi'i leihau. Cafodd monolog Woland am Muscovites (“y mater tai eu difetha ...”), edmygedd Natasha am ei feistres a’r holl “noethni” o’r disgrifiad o bêl Woland. Yn 1967, cyhoeddwyd y nofel yn llawn ddwywaith: yn Estoneg yn nhŷ cyhoeddi Eesti Raamat ac yn Rwseg ym Mharis yn YMKA-Press.
5. Ymddangosodd y teitl "The Master and Margarita" gyntaf ychydig cyn cwblhau'r gwaith ar y nofel, ym mis Hydref 1937. Nid detholiad o deitl hardd yn unig oedd hwn, roedd newid o'r fath yn golygu ailfeddwl union gysyniad y gwaith. Yn ôl y teitlau blaenorol - "Engineer's Hoof", "Black Magician", "Black Theologian", "Satan", "Great Magician", "Horseshoe of a Foreigner" - mae'n amlwg bod y nofel i fod i fod yn stori am anturiaethau Woland ym Moscow. Fodd bynnag, yn ystod ei waith, newidiodd M. Bulgakov y persbectif semantig a dwyn i'r amlwg weithiau'r Meistr a'i anwylyd.
6. Yn ôl yn gynnar yn y 1970au, ymddangosodd si a oedd yn dwp ei natur, sydd, serch hynny, yn parhau i fyw heddiw. Yn ôl y chwedl hon, addawodd Ilya Ilf a Yevgeny Petrov, ar ôl gwrando ar The Master a Margarita, i Bulgakov gyhoeddi’r nofel pe bai’n dileu’r penodau “hynafol”, gan adael dim ond anturiaethau Moscow. Roedd awduron (neu awduron) y gwrandawiad yn gwbl annigonol yn eu hasesiad o bwysau awduron “12 cadair” a “Golden Calf” yn y byd llenyddol. Gweithiodd Ilf a Petrov yn barhaol fel dim ond feuilletonists Pravda, ac am eu dychan roeddent yn aml yn derbyn cyffiau yn hytrach na bara sinsir. Weithiau roeddent hyd yn oed yn methu â chyhoeddi eu feuilleton heb doriadau a llyfnhau.
7. Ar Ebrill 24, 1935, cynhaliwyd derbyniad yn Llysgenhadaeth America ym Moscow, nad oedd yn gyfartal yn hanes diplomyddiaeth America yn Rwsia a'r Undeb Sofietaidd. Llwyddodd llysgennad newydd yr Unol Daleithiau, William Bullitt, i greu argraff ar Moscow. Addurnwyd neuaddau'r llysgenhadaeth â choed, blodau ac anifeiliaid byw. Roedd y bwyd a'r gerddoriaeth y tu hwnt i ganmoliaeth. Mynychwyd y derbyniad gan yr elît Sofietaidd gyfan, heblaw am I. Stalin. Gyda llaw ysgafn E. Bulgakova, a ddisgrifiodd y dechneg yn fanwl, fe'i hystyrir bron yn ddigwyddiad allweddol yn hanes The Master a Margarita. Gwahoddwyd y Bulgakovs - roedd Mikhail Alexandrovich yn gyfarwydd â Bullitt. Roedd yn rhaid i mi brynu siwt ac esgidiau du yn yr un Torgsin, a fyddai’n cael ei ddinistrio yn ddiweddarach yn y nofel. Syfrdanwyd natur artistig Elena Sergeevna gan ddyluniad y derbyniad, ac nid oedd yn difaru’r lliwiau yn ei ddisgrifiad. Mae'n ymddangos nad oedd yn rhaid i Bulgakov ffantasïo i ddweud am entourage y bêl yn Satan's - disgrifiodd sefyllfa fewnol y llysgenhadaeth a gwesteion, gan roi enwau gwahanol iddynt. Aeth ymchwilwyr eraill Bulgakov ymhellach fyth - rhwygodd y rhyfedd Boris Sokolov y cloriau gan bawb, hyd yn oed y cyfranogwyr a ddisgrifiwyd yn fflyd, gan ddod o hyd iddynt brototeipiau yn yr elit Sofietaidd. Wrth gwrs, wrth greu'r llun o'r bêl, defnyddiodd Bulgakov y tu mewn i'r Spaso-House (fel y gelwir adeilad y llysgenhadaeth). Fodd bynnag, mae'n wirion meddwl na allai un o artistiaid mwyaf y gair y byd ysgrifennu am gig yn chwilfriwio ar goiliau nac am du mewn palas heb fynychu'r derbyniad drwg-enwog. Fe wnaeth talent Bulgakov ganiatáu iddo weld y digwyddiadau a gynhaliwyd filoedd o flynyddoedd yn ôl, heb sôn am ryw fath o barti gyda'r nos.
8. Gan ddewis enw ar gyfer sefydliad yr awduron, arbedodd Bulgakov awduron Moscow. Roedd y gallu ar y pryd i greu byrfoddau annirnadwy er mwyn cryno lleferydd yn difyrru ac yn gwylltio'r ysgrifennwr. Yn ei Nodiadau ar y Cyffiau, mae'n ysgrifennu am y slogan a welodd yn yr orsaf, "Duvlam!" - “Ugeinfed pen-blwydd Vladimir Mayakovsky”. Roedd yn mynd i alw sefydliad awduron yn “Vsedrupis” (Cyfeillgarwch Cyffredinol Awduron), “Vsemiopis” (Cymdeithas Awduron y Byd) a hyd yn oed “Vsemiopil” (Cymdeithas Awduron ac Awduron y Byd). Felly mae'r enw olaf Massolit (naill ai “Llenyddiaeth Torfol” neu “Gymdeithas Awduron Moscow”) yn edrych yn niwtral iawn. Yn yr un modd, roedd setliad dacha'r ysgrifennwr Peredelkino Bulgakov eisiau galw "Peredrakino" neu "Dudkino", ond cyfyngodd ei hun i'r enw "Perelygino", er ei fod hefyd yn dod o'r gair "Liar".
9. Roedd llawer o Muscovites a ddarllenodd “The Master and Margarita” eisoes yn y 1970au yn cofio nad oedd llinellau tram yn y man lle cafodd Berlioz ei ben yn ystod blynyddoedd y nofel. Mae'n annhebygol na wyddai Bulgakov am hyn. Yn fwyaf tebygol, fe laddodd Berlioz gyda thram yn fwriadol oherwydd ei gasineb at y math hwn o gludiant. Am gyfnod hir bu Mikhail Aleksandrovich yn byw mewn arhosfan tram prysur, gan wrando ar holl fanylion sain symud a thraffig teithwyr. Yn ogystal, yn y blynyddoedd hynny, roedd y rhwydwaith tramiau’n ehangu’n gyson, roedd y llwybrau’n newid, yn rhywle roeddent yn gosod rheiliau, yn trefnu cyffyrdd, ac yn dal i fod y tramiau’n orlawn, a phob taith yn troi’n boenydio.
10. Wrth ddadansoddi testun y nofel a nodiadau rhagarweiniol M. Bulgakov, gellir dod i’r casgliad mai Margarita oedd gor-or-wyres y Frenhines Margot iawn, y cysegrodd Alexander Dumas ei nofel o’r un enw iddi. Yn gyntaf, mae Koroviev yn galw Margarita yn “frenhines ddisglair Margot”, ac yna’n cyfeirio at ei hen hen hen nain a rhyw fath o briodas waedlyd. Dim ond unwaith y priododd Marguerite de Valois, prototeip y Frenhines Margot, yn ei bywyd hir a chyffrous gyda dynion - â Henry o Navarse. Daeth eu priodas ddifrifol ym Mharis ym 1572, a ddaeth â holl uchelwyr Ffrainc ynghyd, i ben yn y gyflafan, gyda'r llysenw Noson Sant Bartholomew a'r "briodas waedlyd." Yn cadarnhau geiriau Koroviev a chythraul marwolaeth Abadon, a oedd ym Mharis ar noson Sant Bartholomew. Ond dyma lle mae'r stori'n gorffen - roedd Marguerite de Valois yn ddi-blant.
11. Chwaraewyd gêm wyddbwyll Woland a Behemoth, y bu bron i Margarita gyrraedd, fel y gwyddoch, gyda darnau byw. Roedd Bulgakov yn gefnogwr gwyddbwyll angerddol. Roedd nid yn unig yn chwarae ei hun, ond roedd ganddo ddiddordeb hefyd mewn chwaraeon a newyddbethau gwyddbwyll creadigol. Ni allai'r disgrifiad o'r gêm wyddbwyll rhwng Mikhail Botvinnik a Nikolai Ryumin fynd heibio iddo (ac efallai ei fod yn dyst yn bersonol). Yna chwaraeodd y chwaraewyr gwyddbwyll gêm gyda darnau byw fel rhan o bencampwriaeth Moscow. Enillodd Botvinnik, a chwaraeodd yn ddu, ar y 36ain symudiad.
12. Mae arwyr y nofel “The Master and Margarita” yn gadael Moscow ar Vorobyovy Gory nid yn unig am fod un o bwyntiau uchaf y ddinas wedi’i leoli yno. Dyluniwyd Eglwys Gadeiriol Crist y Gwaredwr i'w hadeiladu ar Fryniau Vorobyovy. Eisoes ym 1815, cymeradwywyd prosiect teml er anrhydedd i Grist y Gwaredwr a buddugoliaeth byddin Rwsia yn y Rhyfel Gwladgarol gan Alexander I. Roedd y pensaer ifanc Karl Vitberg yn bwriadu adeiladu teml 170 metr o uchder o'r ddaear, gyda phrif risiau 160 metr o led a chromen gyda diamedr o 90 metr. Dewisodd Vitberg y lle delfrydol - ar lethr y mynyddoedd ychydig yn agosach at yr afon nag y mae prif adeilad Prifysgol Talaith Moscow bellach. Yna roedd yn faestref ym Moscow, wedi'i leoli rhwng ffordd Smolensk, y daeth Napoleon i Moscow ar ei hyd, a Kaluga, ac enciliodd yn ddidrugaredd ar ei hyd. Ar Hydref 24, 1817, digwyddodd carreg sylfaen y deml. Mynychwyd y seremoni gan 400 mil o bobl. Ysywaeth, ni wnaeth Karl, a groesodd ei hun i mewn i Alexander yn ystod y broses adeiladu, ystyried gwendid y priddoedd lleol. Cafodd ei gyhuddo o ysbeilio, stopiwyd y gwaith adeiladu, ac adeiladwyd Eglwys Gadeiriol Crist y Gwaredwr ar Volkhonka. Yn absenoldeb y deml a’i noddwr, cymerodd Satan y lle ar Fryniau Sparrow yn y nofel “The Master and Margarita”.
13. Mae'r platfform gwastad ar ben y mynydd, y mae Pontius Pilat yn eistedd arno mewn cadair freichiau ger pwdin annifyr yn diweddglo'r nofel, wedi'i leoli yn y Swistir. Nid nepell o ddinas Lucerne mae mynydd â tho gwastad o'r enw Pilat. Mae hi i'w gweld yn un o ffilmiau James Bond - mae yna fwyty crwn ar ben mynydd wedi'i orchuddio gan eira. Mae bedd Pontius Pilat yn rhywle gerllaw. Er, efallai, y cafodd y cytsain ei ddenu i M. Bulgakov - mae “pilleatus” yn “het ffelt” Lladin, ac mae Mount Pilat, wedi’i amgylchynu gan gymylau, yn aml yn edrych fel het.
14. Disgrifiodd Bulgakov yn eithaf cywir y lleoedd y mae gweithred The Master a Margarita yn digwydd ynddynt. Felly, roedd yr ymchwilwyr yn gallu nodi llawer o adeiladau, tai, sefydliadau a fflatiau. Er enghraifft, Tŷ Griboyedov, a losgwyd i lawr gan Bulgakov yn y diwedd, yw'r hyn a elwir. House of Herzen (chwyldroadwr tanbaid yn Llundain a anwyd ynddo yn wir). Er 1934, mae'n fwy adnabyddus fel Tŷ Canolog yr Awduron.
15. Mae tri thŷ yn ffitio ac nid ydynt yn ffitio ar yr un pryd o dan dŷ Margarita. Mae'r plasty yn 17 Spiridonovka yn cyd-fynd â'r disgrifiad, ond nid yw'n ffitio'r lleoliad. Mae tŷ rhif 12 yn lôn Vlasyevsky mewn lleoliad delfrydol yn union yn ei le, ond yn ôl y disgrifiad nid yw o gwbl yn annedd Margarita. Yn olaf, nid nepell i ffwrdd, yn 21 Ostozhenka, mae plasty sy'n gartref i lysgenhadaeth un o'r gwledydd Arabaidd. Mae'n debyg o ran disgrifiad, ac nid hyd yn hyn yn ei le, ond nid oes, ac ni fu erioed, yr ardd a ddisgrifiwyd gan Bulgakov.
16. I'r gwrthwyneb, mae o leiaf dau fflat yn addas ar gyfer annedd y Meistr. Fe wnaeth perchennog y cyntaf (9 lôn Mansurovsky), yr actor Sergei Topleninov, prin glywed y disgrifiad, gydnabod ei ddwy ystafell yn yr islawr. Roedd Pavel Popov a'i wraig Anna, wyres Leo Tolstoy, ffrindiau'r Bulgakovs, hefyd yn byw yn y tŷ yn rhif 9 a hefyd mewn hanner islawr dwy ystafell, ond yn lôn Plotnikovsky.
17. Gwyddys fod fflat Rhif 50 yn y nofel wedi'i lleoli yn nhŷ Rhif 302-bis. Mewn bywyd go iawn, roedd y Bulgakovs yn byw yn fflat rhif 50 yn 10 Bolshaya Sadovaya Street. Yn ôl y disgrifiad o'r tŷ, maen nhw'n cyd-daro'n union, dim ond Mikhail Alexandrovich a briodolodd y chweched llawr nad oedd yn bodoli i adeilad y llyfr. Mae Fflat Rhif 50 bellach yn gartref i Amgueddfa Tŷ Bulgakov.
18. Torgsin (“Masnach â Thramorwyr”) oedd rhagflaenydd y deli enwog “Smolensk” neu Gastronome # 2 (Gastronome # 1 oedd “Eliseevsky”). Roedd Torgsin yn bodoli am ddim ond ychydig flynyddoedd - daeth aur a gemwaith, y gallai dinasyddion Sofietaidd brynu ar eu cyfer trwy'r system cwponau-bons yn Torgsin, i ben, ac agorwyd siopau eraill ar gyfer tramorwyr. Serch hynny, cadwodd “Smolenskiy” ei frand am amser hir o ran yr ystod o gynhyrchion ac yn lefel y gwasanaeth.
19. Hwyluswyd cyhoeddi testun llawn y nofel "The Master and Margarita" yn yr Undeb Sofietaidd a thramor yn fawr gan Konstantin Simonov. I wraig Bulgakov, Simonov oedd personoliad Undeb yr Awduron a gychwynnodd Mikhail Alexandrovich - llanc ifanc, a wnaeth yrfa yn gyflym, yn ysgrifennydd Undeb Awduron yr Undeb Sofietaidd a aeth i mewn i goridorau pŵer. Roedd Elena Sergeevna yn syml yn ei gasáu. Fodd bynnag, gweithredodd Simonov gyda’r fath egni nes i Elena Sergeevna gyfaddef yn ddiweddarach ei bod bellach yn ei drin gyda’r un cariad ag yr arferai ei gasáu.
20.Dilynwyd rhyddhau The Master a Margarita yn llythrennol gan llu o gyhoeddiadau tramor. Yn draddodiadol, tai cyhoeddi ymfudwyr oedd y cyntaf i brysurdeb. Ar ôl ychydig fisoedd yn unig, dechreuodd cyhoeddwyr lleol gyhoeddi cyfieithiadau o'r nofel i amrywiol ieithoedd. Cyfarfu hawlfraint awduron Sofietaidd ddiwedd y 1960au a dechrau'r 1970au â'r agwedd oeraf yn Ewrop. Felly, gallai tri chyfieithiad Eidaleg neu ddau gyfieithiad Twrceg fynd allan o brint ar yr un pryd. Hyd yn oed yng nghadarnle brwydr hawlfraint yr UD, cyhoeddwyd dau gyfieithiad bron ar yr un pryd. Yn gyffredinol, cyhoeddwyd pedwar cyfieithiad o'r nofel yn Almaeneg, a chyhoeddwyd un o'r fersiynau yn Bucharest. Yn wir, ni pharhaodd yr iaith Rwmaneg ar golled - cafodd ei rifyn Bucharest hefyd. Yn ogystal, mae'r nofel wedi'i chyfieithu i'r Iseldireg, Sbaeneg, Sweden Daneg, Ffinneg, Serbo-Croateg, Tsieceg, Slofacia, Bwlgaria, Pwyleg a dwsinau o ieithoedd eraill.
21. Ar yr olwg gyntaf, breuddwyd gwneuthurwr ffilm yw The Master a Margarita. Arwyr lliwgar, dau linell stori ar unwaith, cariad, athrod a brad, hiwmor a dychan llwyr. Fodd bynnag, er mwyn cyfrif addasiadau ffilm y nofel, mae bysedd yn ddigon. Daeth y crempog cyntaf, yn ôl yr arfer, allan yn lympiog. Yn 1972 cyfarwyddodd Andrzej Wajda y ffilm Pilat ac Eraill. Mae'r enw eisoes yn glir - cymerodd y Pegwn un llinell stori. Ar ben hynny, symudodd ddatblygiad yr wrthblaid rhwng Pilat a Yeshua hyd heddiw. Ni ddyfeisiodd yr holl gyfarwyddwyr eraill enwau gwreiddiol. Ni thynnodd Iwgoslafia Alexander Petrovich ddau blot ar unwaith - yn ei ffilm mae llinell Pilat a Yeshua yn ddrama yn y theatr. Saethwyd y ffilm epochal ym 1994 gan Yuri Kara, a lwyddodd i ddenu holl elitaidd sinema Rwsia i'r saethu. Trodd y ffilm yn dda, ond oherwydd anghytundebau rhwng y cyfarwyddwr a'r cynhyrchwyr, rhyddhawyd y llun yn unig yn 2011 - 17 mlynedd ar ôl ffilmio. Yn 1989, ffilmiwyd cyfres deledu dda yng Ngwlad Pwyl. Gwnaeth tîm Rwsia dan gyfarwyddyd y cyfarwyddwr Vladimir Bortko (2005) waith da hefyd. Ceisiodd y cyfarwyddwr enwog wneud y gyfres deledu mor agos â phosib i destun y nofel, a llwyddodd ef a'r criw. Ac yn 2021, mae cyfarwyddwr y ffilmiau "Legend No. 17" a "The Crew" Nikolai Lebedev yn mynd i saethu ei fersiwn ei hun o ddigwyddiadau yn Yershalaim a Moscow.
